- Turkije staat het verzet tegen toetreding van Zweden tot de NAVO.
- Zweden heeft toegezegd de aanpak van terrorismebestrijding verder op te voeren, waarbij ook wordt gekeken naar de Koerdische PKK.
- De leiders van de NAVO-landen komen dinsdag bijeen in de Litouwse hoofdstad Vilnius voor een tweedaagse top.
- Lees ook: ‘China wil geen vazalstaat maken van Rusland, maar de ervaring van Moskou in Oekraïne gebruiken tegen het Westen’
Turkije staakt het verzet tegen de toetreding van Zweden tot de NAVO. De Turkse president Recep Tayyip Erdogan vraagt het Turkse parlement om met het lidmaatschap van Zweden in te stemmen, zegt NAVO-topman Jens Stoltenberg na onderhandelingen vlak voor de NAVO-top in Litouwen.
Erdogan legt het toetredingsverdrag voor Zweden “zo snel mogelijk” aan het parlement voor, heeft hij volgens Stoltenberg beloofd. De Turkse president zal ook “nauw samenwerken” met het parlement om er zeker van te zijn dat het in orde komt met de ratificatie. Wanneer het zover is, laat Stoltenberg echter “uit respect” aan het Turkse parlement.
In ruil heeft Zweden toegezegd de strijd tegen terrorisme zoals van de Koerdische PKK verder op te voeren, aldus de NAVO-chef. Ook de NAVO zelf gaat daarvan meer werk maken en stelt onder meer een speciale coördinator voor terrorismebestrijding aan.
Zweden wil zich hard maken voor concessies EU aan Turkije
Stockholm gaat zich verder hard maken voor concessies van de EU aan Turkije. Erdogan verraste aan de vooravond van de NAVO-top door plotseling te eisen dat er weer schot zou komen in de vastgelopen Turkse toetreding tot de EU.
Zweden belooft zich ervoor in te spannen dat Turken gemakkelijker naar de unie kunnen reizen en ook de onderlinge handel wordt versoepeld, twee vurige wensen van Ankara. De EU gaat ook onderzoeken of de banden kunnen worden aangehaald, liet EU-kopstuk Charles Michel na spoedoverleg met Erdogan weten.
Naast Turkije heeft ook Hongarije nog niet ingestemd met de aansluiting van Zweden. Maar dat land "heeft duidelijk gemaakt dat het niet het laatste zal zijn dat ratificeert", stelt Stoltenberg. "Dus ik denk dat dat probleem wordt opgelost."
Turkije stemde een jaar geleden op de NAVO-top in Madrid al in met de toetreding van Zweden, maar dan moest het land wel onder meer radicale Koerden en andere tegenstanders van Ankara aanpakken. Het was vervolgens steeds niet genoeg. Stoltenberg benadrukt nu de "duidelijke toezegging" van de Turkse president te hebben.
Premier Ulf Kristersson spreekt van "een grote stap naar het lidmaatschap". Eerder dit jaar maakte Turkije al een groot punt van anti-Turkse en anti-islamprotesten in Zweden. Stockholm wees op de vrijheid van meningsuiting en van demonstratie, maar kondigde vorige week wel aan te onderzoeken of het koranverbrandingen kan verbieden.
Zweden voelt zich sinds de Russische invasie van Oekraïne veiliger binnen dan buiten de NAVO. Het land wil net als Finland, dat in april al toetrad, zijn afzijdigheid opgeven en zich aansluiten bij de westerse militaire alliantie.
NAVO-top in Vilnius vlak bij grens met Rusland
De leiders van de NAVO-landen komen dinssdag bijeen in Vilnius, de hoofdstad die het dichtst bij Moskou ligt. De top draait opnieuw, met de Russische oorlog tegen Oekraïne nog in volle gang, helemaal om hun weerwerk tegen de oude vijand.
Demissionair premier Mark Rutte en zijn collega's hebben in de zwaarbewaakte vesting Vilnius, op een uur rijden van Rusland, genoeg te bespreken. Ze breken zich vooral het hoofd over de vurige wens van Oekraïne om lid te worden. Maar een paar brandende kwesties zijn al voor de tweedaagse top dinsdag begint opgelost.
Vorige week kwamen de 31 NAVO-landen al overeen scheidend secretaris-generaal Stoltenberg te vragen nog een jaar langer te blijven. Ze werden het niet eens over een opvolger. Die moet nu volgend jaar gevonden worden, waardoor de speculaties over een kandidatuur van Rutte weer aanzwellen.
Over de verhouding van de NAVO met Oekraïne tekent zich voorzichtig een overeenkomst af. Het land is ooit al beloofd dat het ooit lid mag worden en laat zich daar niet meer mee afschepen - zeker niet nu het voor zijn voortbestaan vecht. De regering in Kyiv wil niets minder dan een uitdrukkelijke uitnodiging om, na de oorlog weliswaar, toe te treden.
Kyiv kan volgens NAVO-diplomaten straks op krachtigere bewoordingen rekenen dan voorheen. Bovendien worden er eisen aan de toetreding geschrapt. Ook zullen NAVO-landen veiligheidsgaranties afgeven waardoor Oekraïne sterk genoeg moet worden om zich tegen Rusland te verweren. Ze beloven Oekraïne bijvoorbeeld om voor langere tijd in te staan voor hulp bij de luchtverdediging, zoals Nederland al opperde.